ترموکوپل

ترموکوپل چیست؟

ترموکوپل به فرانسوی Thermocouple ابزاری صنعتی برای اندازه گیری دما می باشد.

تحهیزات مختلفی برای اندازه گیری دما همانند ترانسمیتر وجود دارد اما ترموکوپل راحت ترین و ساده ترین ابزار های اندازه گیری دما میباشد.

در واقع ابزاری ساخته شده از دو سیم فلزی رسانا از جنس مختلف است که در یک ناحیه یا نقطه به یکدیگر متصل میشوند.

هنگامی که دما در یک سمت با دما در سمت دیگر اختلاف داشته باشد یک جریانی از نوع الکتریکی در مسیر ایجاد میشود که نام علمی آن اثر سیبک میباشد و اساس کار ترموکوپل هم همین است.

سیبک یا ترموالکتریک اختلاف دما بین دو نقطه را به ولتاژ تبدیل میکند.

ترموکوپل چیست و چگونه کار میکند؟

مکانیزم ترموکوپل بر پایه ی اختلاف دما بین دو نقطه است.وقتی یک جریان الکتریکی به نقطه ی اتصال دو سیم رسانا میرسد ولتاژ کمی ایجاد میشود هرچقدر دمای ایجاد شده در محل اتصال دو فلز بالاتر رود ولتاژ تولیدی نیز افزایش میابد.

برای ممانعت از آسیب دیدن ترموکوپلها از غلاف یا همان ترموول استفاده میکنند.

غلاف ها که از سه نوع جنس سرامیکی(برای استفاده در محیط هایی با دمای بالا)-سیمی و فلزی(دماهای پایین) هستند محافظ خوبی برای این ابزار به حساب می آیند اما غلاف ها سرعت پاسخ دهی این ابزار اندازه گیری را تا حدودی پایین میاورد.

انواع ترموکوپل

نقطه ی قوت این تجهیز, محدوده ی گسترده ی اندازه گیری آنهاست که معمولاً از ۱۸۰- تا ۱۸۰۰+ درجه سلسیوس را در برمی گیردو انواع مختلفی برای اندازه گیری دما دارند.

بطور مثال مدل های R-B-S توانایی اندازه گیری دما از منفی 200 درجه سانتیگراد تا 1800درجه سانتیگراد را دارند ولی ترموکوپل های مدل N و J و K میتوانند دمای بین منفی 180 درجه سانتیگراد تا حداکثر 1300 درجه را اندازه گیری کنند.

مدل ها و استاندارد هایی را که در بازار ایران موجود هستند و جزو پرفروش ترین و کاربردی ترین نوع ترموکوپل ها میباشند را در زیر طبقه بندی کرده ایم.

ترموکوپل نوع(k) K

مدل نوع K از سیم های فلزی آلومل و کرومل ساخته شده که رنج دمایی آن از منفی 200 درجه سانتیگراد شروع شده و تا 1300 درجه سانتیگراد قابل استفاده میباشد .

لازم به ذکر است که این محدوده های دمایی بسته به ظاهر و سازنده ی آن میتواند تغییر کند مثلا نوع سیمی شکل آن بین منفی 40 تا 250 درجه سانتیگراد را میتواند اندازه گیری کند و نوع میله ای آن تا 1300 درجه را به ما نشان میدهد.

ترموکوپل نوع K در محیط های ااکسیدی اسیدی و خلا کارایی مطلوبی ندارند.

ترموکوپل نوع(j) J

این نوع از ایزار اندازه گیری دما میتواند دمای منفی 180 درجه سانتیگراد تا نهایتا 760 درجه را اندازه گیری کند.

آلیاژ به کار رفته در نوع  j از جنس آهن و کنستانتان است. همانند ترموکوپل نوع k استفاده از نوع j هم در محیط های اسیدی و اکسیدی باعث ناپایداری آن و در نتیجه از بین رفتن سیم آهنی ابزار میشود.

برای همین بیشتر در صنایع قالب ریزی پلاستیک استفاده میشود.

ترموکوپل نوع   R (r)

آلیاژ بکار رفته در نوع R از جنس پلاتین-13%رودیوم همراه با پلاتین خالص میباشد. مزیت اصلی ترموکوپل نوع r به دقت و توانایی بالای آن برای اندازه گیری دما میباشد. بطوری که میتواند دمایی تا حدود 1500 درجه ی سانتیگراد را با ضریب خطای نزدیک به صفر اندازه گیری کند . (صنعت شیشه و فولاد)

ترموکوپل نوع S (s)

این نوع از ابزار های اندازه گیری همانند نوع r رفتار کرده با این تفاوت که از ترموکوپل نوع s نباید در محیط هایی که اکسیژن کمی دارند استفاده شود زیرا بخار فلز و نافلز ایجاد شده باعث استهلاک سیم شده و بنابراین بهتر است همراه با غلاف های سرامیکی استفاده شوند.

این تجهیز اندازه گیری دما از آلیاژ تقریبا مشابه نوع r تشکیل شده و همچنین پلاتین-10%رودیوم و پلاتین خالص (صنعت شیشه و فولاد)

ترموکوپل نوع B (b)

ترموکوپل های نوع B بیشتر در صنایعی کاربرد دارد که با دما های بالا سرو کار دارند.

دمایی ما بین 870 تا 1700 درجه سانتیگراد با دقت بالای اندازه گیری علت محبوبیت نوع B میباشد. آلیاژ و ترکیب فلزات نوع b از پلاتین-30%رودیوم و پلاتین خالص میباشد (صنعت شیشه و فولاد)

ترموکوپل T (t)

با رنج دمایی منفی 185 الی 300 درجه ی سانتیگراد ساخته شده از ترکیب فلزات مس و کنستانتان cu-Ni برای استفاده در دماهای پایین مناسب هستند و در برابر رطوبت مقاوم بوده به خاطر شکل طراحی آن که خطی تر میباشد و حساسیت خوبی در اندازه گیری در رنج دمایی خودش در صنعت کاربرد زیادی دارد.

ترموکوپل نوع E(e)

نوع E(e) توانا در اندازه گیری دما از 0 تا 800 درجه ی سانتیگراد که ساخته شده از آلیاژ های کرومل و کنستانتان میباشد از نوع e میتوان در خلا و همچنین مواردی که سنسور محافظت شده دارند استفاده کرد.

ترموکوپل نوع N(n)

نوع آخر ترموکوپل نوع N(n) میباشد که رنج دمایی آن از 0 تا 1100 درجه ی سانتیگراد وسعت دارد و از ترکیب فلزاتی چون نیکروسیل و نیسیل (Ni-Si-Mg) و (Ni-Cr-Si)تشکیل شده است. تحمل نوع N در برابر اکسید شدن از نوع K در دماهای بالاتر بهتر است.

نحوه ی انتخاب ترموکوپل صنعتی مناسب

انتخاب نادرست ضمن وارد شدن خسارت به قطعه و سیستم مورد نظر شما همچنین میتواند خطرات دیگری برای شما بهمراه داشته باشد. هنگام انتخاب این ابزار مناسب باید به موارد زیر دقت کنید:

• تیپ یا نوع
• محدوده ی دمای کاری
• دقت اندازه گیری دما
• شرایط محیط کاری:وجود یا عدم وجود خورندگی لرزش و سایش
• طول ترموکوپل
• جنس غلاف (سرامیکی-سیمی-فلزی)
• همخوانی با دیگر قطعات مورد استفاده

همچنین بحوانید: انواع المنت های تابشی (المنت شیشه ای – المنت سرامیکی)

چنانچه در انتخاب ترموکوپل مناسب برحسب کاربری مورد نظرتون اطمینان نداشتید میتوانید با کارشناسان المنت شاپ تماس بگیرید یا در واتس آپ از طریق چت آنلاین موجود در صفحه درخواست مشاوره و راهنمایی داشته باشید.

کاربرد ترموکوپل

ترموکوپل ها در صنعت کاربرد های زیادی دارند . از این ابزار اندازه گیری دما در علم و صنعت و در مکان هایی همچون کوره ها، اگزوز توربین گاز، موتورهای دیزل (موتور برق گازوئیلی) و دیگر فرآیندهای صنعتی استفاده می شود.

همچنین برای ایمن کردن تجهیزات گاز سوز در زمانی که شعله گاز به دلیلی همانند باد خاموش میگردد برای قطع کردن گاز و جلوگیری از نشت آن استفاده میشود.

• کشتی سازی
• نفت و گاز و پتروشیمی
• خودروسازی
• نیروگاه های تولید برق
• فولاد و ریخته گری

از موارد فوقالعاده مهم کاربرد ترموکوپل در صنعت میباشد.

این ابزار ها با دوشکل دیگر هم مورد استفاده قرار میگیرند:

ترموکوپل سرامیکی

ابزار دقیقی که در معرض شوک های حرارتی مستقیم هستند امکان خراب شدن آنها بالا میرود صنعتگران با توجه به این مهم, علافی سرامیکی از جنس پیتو گراس با ترکیب آلومینیوم ساختند تا در کوره هایی که نیاز به اندازه گیری مستقیم دما وجود دارد دستگاه سنجش دچار اختلال نشود

علاف سرامیکی که بر روی این سنجش کشیده شده است دمایی بین 0 تا 1800 درجه را اندازه گیری میکند ولی عموما برای اندازه گیری دما های بالا از ترموکوپل سرامیکی استفاده میشود.

ترموکوپل سیمی

گاهی پیش می آید که برای اندازه گیری دما در محیطی خاص دچار مشکل شویم یعنی فضای کافی برای استفاده از ترموکوپل های سرامیکی و هددار نداشته باشیم, اینجاست که باید از ترموکوپل سیمی استفاده کنیم.

درواقع دلیل نامگذاری آن به سیمی این است که سیم یا کابل رابطی مستقیم به نوک علاف محافظتی که مسئول سنجش دماست متصل میشود و کار اندازه گیری را برای ما در محیط های کوچک آسان میکند.

این حقیقت که ترموکوپل هم مثل سایر ابزار و تجهیزات صنغتی مدل های فراوان متنوعی دارد باعث شده که اهمیت تامین کننده ای مانند المنت شاپ بیش از پیش مشخص شود که به عنوان تولید کننده و وارد کننده ی انواع هیتر و ابزار دقیق طیف گسترده ای از این ابزار ها و تجهیزات را در کنار مشاوره و خدمات فنی ارائه میرود.

سایر محصولات المنت شاپ

انواع المنت | المنت سرامیکی گرد / پارچه نسوز چسبی

بررسی کاربرد های استفاده از ترموکوپل در صنایع گوناگون کوچک و بزرگ :

از ترموکوپل ها در صنایع متفاوتی ازجمله لوازم خانگی (شوفاژ،پکیج ،اجاق گاز، فرخانگی) تا فرآیندهای صنعتی همچون تولید برق ، نظارت و کنترل کوره سنسورهای خودرو، موتور هواپیما ، موشک ماهواره ، فضاپیماها استفاده میشود.

پس به این نتیجه رسیدیم که درصنایعی که نیاز به اندازه گیری در دماهای بالا،لرزش زیاد،واکنش سریع ،ضربه باشداز این محصول میتوان استفاده کرد.

قیمت ترموکوپل ها چطور تعیین می شود ؟

عوامل مختلفی وجود دارد که بر روی قیمت نهایی این محصولات تاثییر می گذارد.از جمله محدوده دمایی وجنس ….

ازاین رو بهتر است قبل خرید از طریق شماره تلفن های موجود در سایت با همکاران ما در تماس باشید تا از آخرین لیست قیمت انواع ترموکوپل ها مطلع شوید.